نگاهي به تاريخچه سينماي ايران از ابتدا تا افتخارات

 
ورود نخستين دستگاه سينماتوگراف به ايران در سال ۱۲۷۹ هجري خورشيدي توسط مظفرالدين شاه سر آغازي براي سينماي ايران به حساب مي‌آيد. نخستين فيلم صدادار فارسي، فيلم دختر لر بود كه در سال ۱۳۱۲ خورشيدي توسط اردشير ايراني ساخته شد.

نخستين سالن سينماي ايران در سال ۱۲۷۹ (۵ سال پس از اختراع جهاني آن توسط برادران لومير) با نام «سينما سولي» كه توسط كاتوليك‌ها در شهر تبريز تأسيس شده بود، آغاز به كار كرد؛ اما به دليل عدم دسترسي به فيلم‌هاي جديد، در سال ۱۲۹۵ تعطيل شد.)

تا سال ۱۳۰۹ هيچ فيلم ايراني ساخته نشد و اندك سينماهاي تأسيس شده به نمايش فيلم‌هاي غربي كه در مواردي زيرنويس فارسي داشتند مي‌پرداختند. نخستين فيلم بلند سينمايي ايران به نام آبي و رابي در سال ۱۳۰۹ توسط اوانس اوگانيانس ساخته شد.

دوران اوج تاريخ سينماي ايران پس از انقلاب /

اولين‌هاي سينماي ايران

• اولين فيلمبردار ايراني: ميرزا ابراهيم خان عكاس باشي (۱۲۷۹)
• اولين سينماي ايراني: گراند سينما (۱۳۰۵)
• اولين فيلم صامت ايراني: آبي و رابي، اوانس اوگانيانس (۱۳۰۹)
• اولين فيلم ناطق ايراني: دختر لر، اردشير ايراني (۱۳۱۲)
• اولين فيلم دوبله فارسي: دختر فراري، اسماعيل كوشان (۱۳۲۵)
• اولين كارگردان زن ايراني: شهلا رياحي، فيلم مرجان (۱۳۳۵)
• اولين مجله سينمايي ايراني: ماهنامه سينمايي فيلم از (۱۳۶۱) تا به امروز

اولين فيلم ناطق

در سال ۱۳۱۲ خورشيدي اولين فيلم ناطق ايراني به نام دختر لر توسط اردشير ايراني در بمبئي ساخته شد. استقبالي كه از اين فيلم شد، مقدمات ساخت چند فيلم ايراني ديگر را فراهم كرد. تغيير جو سياسي كشور طي سال‌هاي ۱۳۱۵ تا ۱۳۲۷ و اعمال سانسور شديد و مواجهه با جنگ جهاني دوم فعاليت سينماي نوپاي ايران را با ركود مواجه ساخت. هر چند نبايد از نظر دور داشت كه تا اين دوره هنوز سينما در ايران جنبه عمومي نيافته بود و استفاده از معدود سينماهاي موجود در تهران و شهرهاي بزرگ، تقريباً مختص اشراف و قشرها خاصي از جامعه بود. از طرف ديگر در بين سازندگان فيلم نيز خط فكري خاصي وجود نداشت و به جز عبدالحسين سپنتا كه به دليل ويژگي‌هاي فرهنگي وي عناصر ادبيات كهن ايران در ساخته‌هاي وي به چشم مي‌خورد، در بقيه موارد فيلم‌هاي ساخته شده عمدتاً اقتباسي ناشيانه از فيلمهاي خارجي بود.

دوران اوج تاريخ سينماي ايران پس از انقلاب /

نخستين سالن سينماي عمومي

اولين سينماي عمومي در ايران توسط ميرزا ابراهيم خان عكاسباشي در سال ۱۲۸۳ شمسي برابر با ۱۹۰۴ ميلادي، افتتاح شد اما اولين سالن رسمي سينماي ايران در سال ۱۳۰۵ به نام سينما ايران در تهران ساخته شد.

دهه‌هاي بيست و سي

در سالهاي بعد از ۱۳۲۲ فعاليت‌هاي فيلمسازي به دليل تأسيس چند شركت سينمايي توسط تعدادي سرمايه‌گذار و همچنين عمومي تر شدن سينما در بين مردم، گسترش يافت. اما متأسفانه از آنجايي كه در اين گسترش توجه به درآمد و سود حاصل از سرمايه‌گذاري توليد با محصولاتي عوام پسند و بي محتوا مواجه شد و اين عناصر جزو سنت رايج فيلم سازي در اين دوره گرديد. اسماعيل كوشان، ساموئل خاچيكيان، هوشنگ كاووسي، فرخ غفاري فيلم‌سازان مطرح اين دوره به شمار مي‌آيند كه از اين ميان اسماعيل كوشان در تثبيت جريان سينماي تجاري عامه‌پسند ايراني موسوم به فيلم فارسي نقش عمده‌اي داشت.

دوران اوج تاريخ سينماي ايران پس از انقلاب /

دهه چهل و پنجاه: موج نوي سينماي ايران

از سال ۱۳۴۴، سينماي فيلم فارسي اوج خود را تجربه كرد و موجي از فيلم‌هاي "گنج قاروني" سينماهاي ايران را درنورديد. اين روند طي سال‌هاي بعد از فرط تكرار به ابتذال كامل كشيده شد و در سال ۱۳۴۸ با ظهور فيلم‌هايي مانند گاو و قيصر تغييري اساسي كرد؛ جريان تازه‌اي ايجاد شد كه موج نوي سينماي ايران لقب گرفت. از سويي تاًسيس كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان در سال ۱۳۴۸ فرصت مناسبي براي شكل‌گيري سينماي فرهنگي در ايران شد. همكاري يونسكو با اين كانون به عنوان توزيع كننده فيلم‌هاي كودكان در ايران كه با اعزام نورالدين زرين‌كلك به بلژيك عملي گرديد، تأثير مهمي بر ارتقاء سطح فرهنگي كانون گذاشت. جريان فرهنگي شكل گرفته از سوي سينماگران پيش‌رو همراه با ايجاد كانون پرورش فكري و همچنين كاهش استقبال عمومي از عناصر سرگرم‌كننده‌اي چون خشونت، جاهل مسلكي در بين قشرها جوان و بخصوص قشر تحصيل‌كرده كشور عواملي بودند كه دست در دست هم، جريان نو و سازنده‌اي را در سينماي ايران طي سال‌هاي ۵۰ تا ۵۷ به وجود آوردند.

سهراب شهيد ثالث، بهرام بيضايي، عباس كيارستمي، خسرو سينايي، كامران شيردل، داريوش مهرجويي، ناصر تقوايي، مسعود كيميايي علي حاتمي، امير نادري ،فريدون گله، بهمن فرمان آرا، خسرو هريتاش، پرويز كيمياوي و... از افرادي بودند كه با بهانه‌هاي غير مادي نقش اساسي در اين جريان داشتند و مقدماتي را فراهم نمودند تا سينماي ايران گام‌هاي مهمي در سال‌هاي بعد بردارد.

دوران اوج تاريخ سينماي ايران پس از انقلاب /

سينماي پس از انقلاب

بعد از انقلاب طي سالهاي ۱۳۵۷ تا ۱۳۶۲ به دليل نبودن ضوابط تدوين شده فيلمسازي، سينماي ايران پس از انقلاب به يك پوست اندازي فرهنگي رسيد و قوانيني منطبق با قانون جمهوري اسلامي براي آن تنظيم و تثبيت گرديد. پس از سال ۱۳۶۲ با تدوين ضوابط فيلمسازي كه با توجه به شرايط پس از انقلاب تنظيم شده بود. تكامل كيفي فيلمسازان دهه پنجاه چون عباس كيارستمي، بهرام بيضايي، مسعود كيميايي و داريوش مهرجويي تأثير مثبتي بر روند فيلمسازي در ايران گذاشت كه محصولات بديعي را آفريدند و تحسين منتقدان جهاني را به همراه داشت. در اين دوره فيلمسازان جواني چون ابراهيم حاتمي كيا، مجيد مجيدي و ابوالفضل جليلي كه با تمايلات مختلف پا به عرصه فيلمسازي گذاشتند و به مرور با مطالعه و پشتكار توانستند به صورتي هنرمندانه عناصر اين هنر را بكار بگيرند، نقش موًثري در اين تحول ايفا نمودند.

دوران اوج تاريخ سينماي ايران پس از انقلاب /

همچنين برقراري منظم سالانه دست كم يك جشنواره بين‌المللي فيلم كه در بهمن ماه هر سال به نام جشنواره بين‌المللي فيلم فجر در كشور برگزار مي‌گردد نيز در ايجاد علاقه به سينما در قشر جوان كشور از يكسو و توسعه اين هنر نقش مهمي ايفا نموده‌است. خانه سينما بزرگترين نهاد صنفي عوامل توليد فيلم سينمايي در ايران است. اين نهاد شامل بيش از بيست صنف قانوني است.

دوران اوج تاريخ سينماي ايران پس از انقلاب /

سينماي پس از انقلاب ايران با كنار زدن موج فيلم فارسي هاي دوران پيش از خود به جريان سازي فرهنگي در كشور و منطقه مبدل شد. سينماي ايران پس از انقلاب تاريخ صعود سينما و سينماگران در عرصه هاي داخلي و خارجي بوده و با وجود فشارهاي فراوان بين المللي همواره سينماي ايران بسيار جدي گرفته شده است.

فيلم هايي همچون مادر، سارا، خانه دوست كجاست؟، هنرپيشه، طعم گيلاس، جدايي نادر از سيمين، دلشدگان، حضرت مريم، محمد (ص)، مي خواهم زنده بمانم، ملك سليمان، شوكران، عروس، اجاره نشين ها، كلاه قرمزي و پسرخاله، شب بيست و نهم، رنگ خدا، آژانس شيشه اي، گاو، مهمان مامان، خيلي دور خيلي نزديك، ماهي و گربه، پرويز، ابد و يك روز، يك تكه نان، قدمگاه، شيار 143، چ، ناخدا خورشيد و شهر موش ها بخش كوچكي از تنوع توليدات كيفي سينماي پس از انقلاب اسلامي ايران است.

دوران اوج تاريخ سينماي ايران پس از انقلاب /

سينماي ايران در اين سالها با وجود فراز نشيب هاي فراوان راه خود را همواره پيدا نموده و جريانات انحرافي هيچ گاه نتوانسته اند مسير اصلي اين هنر را تغيير دهند. اين سينما در تاريخ خود افتخارات فراواني را در عرصه جهاني نصيب خود نموده است كه مي توان به موارد زير اشاره نمود.

دوران اوج تاريخ سينماي ايران پس از انقلاب /

• خرس نقره‌اي بهترين كارگرداني فيلم برلين براي طبيعت بي جان ۱۹۷۴ سهراب شهيد ثالث
• جايزه خرس نقره‌اي جشنواره فيلم برلين براي فيلم باغ سنگي ۱۹۷۶ پرويز كيمياوي
• جايزه بهترين فيلم جشنواره سه قاره نانت، فرانسه، ۱۹۸۵، به فيلم دونده ساخته امير نادري
• برگزيده شدن بچه‌هاي آسمان جزء ۵ نامزد نهايي جايزه بهترين فيلم خارجي در اسكار ۱۹۹۸
• برنده نخل طلاي جشنواره فيلم كن براي فيلم طعم گيلاس ۱۹۹۷ عباس كيارستمي
• برنده جايزه طلايي از جشنواره فيلم توكيو براي فيلم مسافر جنوب ۱۹۹۷ پرويز شهبازي
• جايزه منتقدين جشنوارهٔ فيلم لندن ۲۰۰۲ براي فيلم من ترانه ۱۵ سال دارم رسول صدرعاملي
• برنده جايزه ويژه گلدن گلوب در سال ۲۰۱۱ به فيلم جدايي نادر از سيمين اصغر فرهادي
• جايزه اسكار ۲۰۱۲ بهترين فيلم خارجي زبان براي فيلم جدايي نادر از سيمين اصغر فرهادي
• جايزه قرقاول طلايي جشنواره فيلم كرالا هند درسال ۲۰۱۳ براي بهترين فيلم پرويز مجيد برزگر
• برنده نخل طلاي جشنواره فيلم كن براي فيلم فروشنده ۲۰۱۶ اصغر فرهادي
• برنده نخل طلاي بهترين بازيگر مرد از جشنواره فيلم كن ۲۰۱۶ شهاب حسيني

دوران اوج تاريخ سينماي ايران پس از انقلاب /

محمدعلي كشاورز، علي نصيريان، عزت الله انتظامي، داوود رشيدي، داريوش ارجمند، حسين گيل، جمشيد هاشم پور، پرويز پورحسيني، رضا ژيان، ژاله علو، فخري خوروش، نيكو خردمند، حميده خيرآبادي، ثريا قاسمي، جميله شيخي، پرويز پرستويي، رضا كيانيان، مريلا زارعي، مجيد مجيدي، ابراهيم حاتمي كيا، حميد فرخ نژاد، شهاب حسيني، اصغر فرهادي، عباس كيارستمي، داريوش مهرجويي، خسرو شكيبايي، حميد جبلي، عليرضا خمسه، داريوش خنجي، عبداله اسكندري، محمود كلاري، رضا عطاران، ترانه عليدوستي، پوران درخشنده، آزيتا حاجيان، پرويز شهبازي و كمال تبريزي تعداد اندكي از بزرگان تاريخ سينماي ايران هستند.

منبع: alef.ir

هنرمند پس از ۲ دهه به سينما بازگشت
هنرمند پس از ۲ دهه به سينما بازگشت
محمدرضا هنرمند خالق آثاري چون «مرد عوضي» و «دزد عروسك‌ها» با فيلمي جديد در سي‌وهفتمين دوره جشنواره فيلم فجر حاضر مي‌شود.

به گزارش خبرگزاري خبرآنلاين، جديدترين ساخته محمدرضا هنرمند كه پس از حدود ۲۰ سال با فيلمي تازه به سينما برگشته، حال و هوايي متفاوت از بيشتر فيلم‌هاي روز سينماي ايران دارد و بازيگراني را با گريم‌هاي سنگين مشاهده خواهيم كرد.

اين فيلم با پرداختن به داستان‌هايي از چند زمان مختلف تاريخي، عشق را به شكلي ديگر روايت مي‌كند.

براساس جدول زمان‌بندي اكران‌ها، «سمفوني نهم» در آخرين سانس دوازهمين روز بهمن‌ماه، در سينماي رسانه‌ها به نمايش درخواهد آمد.

در اين فيلم ساره بيات، حميد فرخ‌نژاد، محمدرضا فروتن، پژمان بازغي و مهرداد صديقيان از جمله بازيگران هستند.

ديگر عوامل «سمفوني نهم» عبارتند از: تهيه‌كننده: زينب تقوايي، نويسندگان: محمدرضا هنرمند، حامد افضلي، مدير فيلمبرداري: هومن بهمنش، طراح گريم: مجيد اسكندري، تدوين: محمدرضا موييني، جلوه‌هاي ويژه ميداني: ايمان كريميان، جلوه‌هاي ويژه بصري: فريد ناظر فصيحي، مدير صدابرداري: مهدي ابراهيم‌زاده، صداگذاري و ميكس: حسين ابوالصدق، طراح صحنه و لباس: مشكين مهرگان، مدير توليد: مهدي بدرلو، مديريت رسانه و تبليغات: اميرحسين بزرگزادگان.

آخرين فيلم هنرمند «عزيزم من كوك نيستم» با بازي پرويز پرستويي و فاطمه‌ معتمدآريا بود كه سال ۱۳۸۰ به سينما آمد.

 منبع : خبر انلاين